Πλεονεκτήματα/Αδυναμίες των εργαλείων

Η πρόοδος στις τεχνολογίες πληροφοριών και η χρήση του διαδικτύου συντελούν στην ανάπτυξη ενός ευρέος φάσματος διαδραστικών εργαλείων για την εκτίμηση επαγγελματικών κινδύνων. Έχοντας επίγνωση των δυσχερειών που αντιμετωπίζουν οι πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις (ΠΜΜΕ) σε ό,τι αφορά την πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων, ο EU-OSHA έχει εστιάσει στις δυνατότητες που παρέχουν αυτές οι νέες τεχνολογίες ώστε να υποστηριχθούν οι προσπάθειες όλων των ΠΜΜΕ σε αυτόν τον τομέα.

Παρακάτω εξετάζονται οι παράγοντες που επιδρούν ευνοϊκά ή ανασταλτικά στη χρήση του OiRA (ή οποιουδήποτε διαδραστικού εργαλείου εκτίμησης κινδύνων).

Πλεονεκτήματα του OiRA

  • Νέα γενιά εργαλείων εκτίμησης κινδύνων: εύκολη πρόσβαση, ευκολία στη χρήση, χωρίς οικονομική επιβάρυνση για τον τελικό χρήστη

Κάθε έργο ή σύστημα το οποίο απευθύνεται στις ΠΜΜΕ πρέπει να προσαρμόζεται στις ανάγκες τους — να μην είναι υπερβολικά περίπλοκο ούτε πολύ δαπανηρό (κατά προτίμηση να παρέχεται δωρεάν). Γίνονται διαρκώς προσπάθειες να διευκολυνθεί η πρόσβαση σε ειδικά ανά τομέα εργαλεία OiRA, ώστε να διασφαλίζεται ότι είναι εύκολα και απλά στη χρήση. Το ζητούμενο είναι να δοθεί στις ΠΜΜΕ που δεν έχουν καμία απολύτως ή καμία συστηματική και δομημένη εμπειρία εκτίμησης κινδύνων η δυνατότητα να κάνουν τα πρώτα τους βήματα σε αυτόν τον τομέα. Εύκολη πρόσβαση, εύκολη και δωρεάν χρήση είναι οι προϋποθέσεις για την επιτυχία των εργαλείων OiRA.

  • Δυνατότητα ευρύτερης διάδοσης μέσω του Διαδικτύου

Το OiRA μπορεί να διαδοθεί σε αρκετά μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων χωρίς το κόστος και τους περιορισμούς που συνδέονται με την εκτύπωση και διανομή έντυπων εγγράφων.

  • Εξελισσόμενο περιεχόμενο

Το OiRA μπορεί να προσαρμόζεται εύκολα και άμεσα ώστε να αποτυπώνει αλλαγές στη νομοθεσία ή την ανάπτυξη νέων παραδειγμάτων ορθών πρακτικών, νέων διεργασιών κ.λπ., γεγονός που διασφαλίζει ότι το περιεχόμενο των εργαλείων είναι ανά πάσα στιγμή επίκαιρο.

Το περιεχόμενο των εργαλείων μπορεί επίσης να προσαρμόζεται ανάλογα με τον εκάστοτε τελικό χρήστη. Οι υπεύθυνοι ανάπτυξης ενός εργαλείου OiRA μπορούν αρχικά να εστιάσουν στους σοβαρότερους κινδύνους του τομέα και να προσθέσουν προοδευτικά νέες ενότητες και πληροφορίες. Μέσω των τακτικών επικαιροποιήσεων, το περιεχόμενο του εργαλείου διευρύνεται με την πάροδο του χρόνου.

  • Εκπαιδευτική πτυχή

Φιλική προς τον χρήστη πλοήγηση, εκπαιδευτικό περιεχόμενο, δυνατότητα εργασίας με εξατομικευμένους ρυθμούς και δυνατότητα διακοπής των εργασιών με τη βοήθεια εφεδρικών συστημάτων — χάρη σε αυτά τα χαρακτηριστικά οι χρήστες του OiRA καθοδηγούνται βήμα προς βήμα όσον αφορά την εκτέλεση των εργασιών τους.

Το OiRA προτείνει μια σταδιακή προσέγγιση, η οποία ξεκινά από τον εντοπισμό κινδύνων και φτάνει έως την τεκμηριωμένη εκτίμησή τους. Οι τελικοί χρήστες, οι οποίοι μπορεί να εκπονούν εκτίμηση κινδύνων για πρώτη φορά, καθοδηγούνται σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, από το πρώτο (εντοπισμός των κινδύνων) έως το τελευταίο (κατάρτιση σχεδίου δράσης / εκπόνηση τεκμηριωμένης εκτίμησης κινδύνου).

Το OiRA μπορεί επίσης να χρησιμοποιείται για:

    • την αύξηση των γνώσεων και των πληροφοριών (π.χ. μέσω της περιγραφής των συγκεκριμένων κινδύνων σε έναν τομέα ή του τρόπου διεξαγωγής της εκτίμησης κινδύνων)

    • σκοπούς κατάρτισης, ιδίως επαγγελματικής κατάρτισης. Οι μελλοντικοί επαγγελματίες (κομμωτές, οδηγοί φορτηγών, αρτοποιοί, κ.λπ.) μπορούν να εξοικειωθούν με τους βασικούς κινδύνους στον τομέα τους και με τη διεξαγωγή εκτίμησης κινδύνων μέσω της πρόσβασης στο εργαλείο και της περιήγησής τους στις διάφορες ενότητες και στάδια της διαδικασίας.

Τα εργαλεία OiRA ενθαρρύνουν και παρέχουν στις ΠΜΜΕ τη δυνατότητα να διαχειρίζονται την επαγγελματική ασφάλεια και υγεία (ΕΑΥ) με εσωτερικές διαδικασίες ή με πιο αυτόνομο τρόπο. Επίσης, αναδεικνύουν την ανάγκη προσφυγής στις υπηρεσίες επαγγελματία της ΕΑΥ όταν οι δυνατότητες στους κόλπους της επιχείρησης δεν επαρκούν για την ενδεδειγμένη αντιμετώπιση συγκεκριμένων κινδύνων ή θεμάτων ΕΑΥ.

  • Πλατφόρμα η οποία παρέχει πρόσβαση σε άλλες πηγές πληροφοριών

Τα εργαλεία OiRA αποτελούν πλατφόρμα η οποία παρέχει στους τελικούς χρήστες εύκολη πρόσβαση -μέσω συνδέσμων, βίντεο και φωτογραφιών- σε ένα πλήρες φάσμα πληροφοριών και εγγράφων, όπως:

    • νομοθετικά κείμενα

    • καθοδήγηση

    • περιπτώσεις ορθής πρακτικής

    • ενημερωτικά δελτία, φυλλάδια και εκθέσεις

  • Δυνατότητα παρακολούθησης της χρήσης των εργαλείων

Το γεγονός ότι τα εργαλεία αυτά παρέχονται διαδικτυακά επιτρέπει την παρακολούθηση της χρήσης τους για στατιστικούς σκοπούς. Για λόγους προστασίας των δεδομένων και κατόπιν απόφασης των ενδιαφερόμενων μερών του OiRA, στατιστικά στοιχεία σχετικά με το περιεχόμενο των εργαλείων (πληροφορίες που παρέχονται από τελικούς χρήστες) δεν καταγράφονται . Τα στατιστικά στοιχεία σχετικά με το OiRA επικεντρώνονται σε γενικότερα θέματα, για παράδειγμα στον αριθμό λογαριασμών OiRA που δημιουργήθηκαν, στον αριθμό εκτιμήσεων κινδύνου που διενεργήθηκαν και στον αριθμό σχεδίων δράσης που καταρτίστηκαν. Οι πληροφορίες που συγκεντρώνονται από τους τελικούς χρήστες επιτρέπουν τη βελτίωση των εργαλείων OiRA με την πάροδο του χρόνου (ως προς τη χρηστικότητα, την ευκολία στη χρήση, κ.λπ.), παρέχοντας παράλληλα τη δυνατότητα να διαπιστωθεί κατά πόσον τα εργαλεία χρησιμοποιούνται και τίθενται στη διάθεση των χρηστών για τους οποίους προορίζονται, δηλαδή των ΠΜΜΕ.

Ανασταλτικοί παράγοντες

  • Ελλιπής ενημέρωση των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων σε θέματα ΕΑΥ (εκτίμησης κινδύνων)

Οι βασικοί λόγοι τους οποίους επικαλούνται οι επιχειρήσεις ή οι οργανισμοί για να αιτιολογήσουν το γεγονός ότι δεν διενεργούν τακτικές εκτιμήσεις κινδύνου είναι, αφενός, το ότι οι κίνδυνοι και οι παράγοντες κινδύνου είναι ήδη γνωστοί (83 % των επιχειρήσεων) και, αφετέρου, ότι δεν υπάρχουν σοβαρά προβλήματα (80 %) (σύμφωνα με την έρευνα ESENER-2, τη δεύτερη ευρωπαϊκή έρευνα για τις επιχειρήσεις σχετικά με τους νέους και τους αναδυόμενους κινδύνους που εκπόνησε ο EU-OSHA). Τα αποτελέσματα αυτά αντιστοιχούν μόλις στο 24 % των χώρων εργασίας που συμμετείχαν στην έρευνα, παρόλα αυτά γεννάται το ερώτημα εάν αυτές οι επιχειρήσεις, ιδίως οι μικρότερες, αντιμετωπίζουν όντως λιγότερα προβλήματα ή εάν απλώς έχουν περιορισμένη γνώση των κινδύνων στον χώρο εργασίας.

  • Η πρόληψη των κινδύνων δεν είναι βασικός στόχος ούτε βασικό μέλημα των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων

Δεδομένης της έλλειψης πόρων και της ανασφάλειας ως προς την οικονομική επιβίωση των επιχειρήσεων, για πολλές ΠΜΜΕ και τους ιδιοκτήτες τους η ΕΑΥ είναι ζήτημα χαμηλής προτεραιότητας. Στους παράγοντες που επιδρούν ανασταλτικά στην ορθή διαχείριση της ΕΑΥ περιλαμβάνονται:

    • η δυσχερής οικονομική θέση πολλών ΠΜΜΕ και η αδυναμία τους να επενδύσουν επαρκώς σε υποδομές για την ΕΑΥ

    • οι ανεπαρκείς γνώσεις των ιδιοκτητών/διαχειριστών των ΠΜΜΕ, η ελλιπής ενημέρωση και ικανότητά τους όσον αφορά την ΕΑΥ και το σχετικό ρυθμιστικό πλαίσιο

    • η περιορισμένη ικανότητα πολλών ΠΜΜΕ να διαχειριστούν τις υποθέσεις τους με συστηματικό τρόπο (σε γενικές γραμμές)

    • η δυσκολία προσέγγισης των ΠΜΜΕ (πρώτο στάδιο) και η δυσκολία να πειστούν ή να κινητοποιηθούν ώστε να λάβουν τα απαιτούμενα μέτρα για τη διαχείριση της ΕΑΥ με πιο συστηματικό και συγκροτημένο τρόπο (δεύτερο στάδιο).