Jak należy przeprowadzać ocenę ryzyka zawodowego

Na poziomie UE nie ma wyznaczonych zasad sposobu przeprowadzania ocen ryzyka (należy sprawdzić konkretne prawodawstwo odnoszące się do oceny ryzyka w danym kraju). Jednak, kiedy podejmuje się ocenę ryzyka, zawsze należy pamiętać o dwóch zasadach:

  • uporządkować ocenę, aby zagwarantować, że zostały nią objęte wszystkie istotne zagrożenia i rodzaje ryzyka (np. żeby nie pominąć prac takich jak sprzątanie, które mogą odbywać się poza normalnymi godzinami pracy, albo działów pomocniczych, np. zajmujących się zagęszczaniem odpadów);

  • gdy ryzyko jest ustalone, jego ocenę należy rozpocząć od pierwszej zasady, pytania, czy ryzyko da się zlikwidować.

Etapowe podejście do oceny ryzyka

W europejskim poradniku do on oceny ryzyka w miejscu pracy proponuje się podejście oparte na kilku różnych etapach. Nie jest to jedyna metoda dokonywania oceny ryzyka, ponieważ istnieją różne metodologie prowadzące do tego samego celu. Nie ma jedynego "słusznego" sposobu przeprowadzania oceny ryzyka i w różnych sytuacjach mogą się sprawdzać różne podejścia.

W większości przedsiębiorstw, zwłaszcza w małych i średnich przedsiębiorstwach, powinno sprawdzić się proste pięcioetapowe podejście (obejmujące elementy zarządzania ryzykiem), jakie przedstawiono poniżej.

Etap 1. Ustalenie zagrożeń i wskazanie osób zagrożonych

Ustalenie, co może spowodować urazy oraz którzy pracownicy mogą być narażeni na zagrożenia.

Etap 2. Ocena rodzajów ryzyka i uporządkowanie ich według ważności

Oszacowanie istniejących rodzajów ryzyka (ciężkości ich następstw i ich prawdopodobieństwa…) oraz uporządkowanie ich według ważności.

Etap 3. Podjęcie decyzji w sprawie działania zapobiegawczego

Określenie środków koniecznych do eliminowania lub kontroli ryzyka.

Etap 4. Podjęcie działania

Wprowadzenie środków zapobiegawczych i ochronnych zgodnie z planem priorytetów.

Etap 5. Monitorowanie i przegląd

Ocena powinna być regularnie aktualizowana.

Należy jednak wiedzieć, że istnieją inne metody, które równie dobrze się sprawdzają, szczególnie w przypadku bardziej złożonych rodzajów ryzyka i okoliczności. Które podejście do oceny się wykorzysta, zależy od:

  • charakteru miejsca pracy (np. stała siedziba lub przejściowa)

  • typu procesu (np. powtarzalne operacje, procesy rozwijające/zmieniające się, praca na zamówienie)

  • wykonywanego zadania (np. powtarzalnego, sporadycznie wykonywanego lub związanego z wysokim ryzykiem)

  • złożoności technicznej.

W niektórych przypadkach odpowiedni może być jeden rodzaj działania obejmujący wszystkie rodzaje ryzyka w miejscu pracy lub związane z prowadzoną działalnością. W innych przypadkach różne podejścia mogą nadawać się do różnych części miejsca pracy.

Sporządzanie dokumentacji oceny ryzyka

Należy prowadzić dokumentację wyników oceny ryzyka w pracy. Tego rodzaju dokumentacja może stanowić podstawę dla:

  • informacji przekazywanej osobom zainteresowanym

  • kontroli wprowadzania niezbędnych środków

  • materiału dowodowego przedkładanego organom nadzoru

  • korekty w razie zaistnienia zmian.

Zaleca się, aby w ewidencji znalazły się wyczerpujące dane na temat:

  • osoby (osób) dokonującej(ych) oceny (nazwisko i stanowisko)

  • charakteru zagrożeń i poziomu ryzyka

  • narażenia konkretnych grup pracowników

  • niezbędnych środków ochrony

  • wprowadzania środków ochrony, m.in. nazwisko osoby odpowiedzialnej i data

  • monitorowania i przeglądów procesu oceny, w tym daty i nazwiska uczestniczących osób;

  • udziału pracowników i ich przedstawicieli w procesie oceny.

Dokumentację ocen ryzyka należy sporządzać w konsultacji z pracownikami i/lub ich przedstawicielami i przy ich udziale oraz udostępniać im ją w celu zapewnienia informacji. Zainteresowani pracownicy powinni być w każdym przypadku poinformowani o wynikach każdej oceny, która jest związania z ich stanowiskiem pracy oraz o działaniach, które zostaną podjęte w wyniku takiej oceny.