Online interactive Risk Assessment
Postępy w dziedzinie technologii informacyjnych i korzystania z Internetu umożliwiają tworzenie wielu interaktywnych narzędzi, które mogą ułatwić ocenę ryzyka zawodowego. Biorąc pod uwagę trudności, z jakimi mierzą się mikro- i małe przedsiębiorstwa (MMP) w obszarze ryzyka zawodowego, EU-OSHA pragnie przede wszystkim ułatwić wszystkim MMP realizację działań prewencyjnych poprzez udostępnianie nowych technologii.
Główne czynniki stymulujące i przeszkody dla OiRA (i dowolnego interaktywnego narzędzia oceny ryzyka) przeanalizowano poniżej.
Czynniki stymulujące rozwój OiRA
Nowa generacja narzędzi oceny ryzyka: łatwo dostępne, proste w obsłudze, bezpłatne dla użytkowników końcowych
Każdy projekt lub program kierowany do MMP trzeba dostosować do ich potrzeb: nie może być ani zbyt skomplikowany, ani kosztowny (najlepiej, jeśli jest dostępny bezpłatnie). Stale podejmuje się wysiłki, by ułatwić dostęp do narzędzi OiRA opracowanych dla konkretnych sektorów, uczynić je przyjaznymi dla użytkowników i przystępnymi. Chodzi o udzielenie wsparcia MMP, które nigdy nie przeprowadzały oceny ryzyka, albo dokonywały tego w sposób niesystematyczny i nieskoordynowany. Łatwy i bezpłatny dostęp oraz prosta obsługa to warunki decydujące o powodzeniu narzędzi OiRA.
Rozpowszechnianie ułatwione dzięki Internetowi
Narzędzia OiRA można rozpowszechniać wśród ogromnej liczby firm bez konieczności zarządzania kosztami i ograniczeń związanych z drukowaniem i wysyłaniem dokumentów papierowych.
Ewoluująca treść
Narzędzia OiRA można łatwo i szybko modyfikować, biorąc pod uwagę zmiany w ustawodawstwie lub nowe, dobre praktyki, nowe procesy itd. Dzięki temu narzędzia są zawsze aktualne.
Treść można dostosować do potrzeb konkretnych użytkowników końcowych. Twórcy narzędzia OiRA mogą, na przykład, skoncentrować się najpierw na największych zagrożeniach w danym sektorze, z czasem uzupełniając narzędzie o nowe moduły i dodatkowe informacje. Dzięki kolejnym, regularnym aktualizacjom, narzędzie z czasem staje się coraz bardziej kompleksowe.
Wymiar dydaktyczny
Intuicyjna nawigacja, treści edukacyjne, możliwość pracy we własnym tempie i z przerwami dzięki systemowi kopii zapasowych to cechy narzędzi OiRA, dzięki którym użytkownicy mogą krok po kroku oswajać się z ich funkcjonowaniem.
OiRA proponuje podejście stopniowe: od identyfikacji zagrożeń, po udokumentowaną ocenę ryzyka. Użytkownicy końcowi, którzy nigdy dotychczas nie przeprowadzali oceny ryzyka, są prowadzeni przez cały proces, od pierwszego (identyfikacja ryzyka) do ostatniego etapu (opracowanie planu działań / tworzenie udokumentowanej oceny ryzyka).
Narzędzia OiRA można również wykorzystać do innych celów:
wzbogacania wiedzy i zdobywania informacji (np. poprzez wskazywanie konkretnych zagrożeń w sektorze lub omawianie sposobów przeprowadzania oceny ryzyka)
przeprowadzanie szkoleń, zwłaszcza szkoleń zawodowych; przyszłym pracownikom (fryzjerom, kierowcom ciężarówek, piekarzom itd.) można uświadamiać, na czym polega główne ryzyko w ich branży i jak przeprowadzać ocenę ryzyka korzystając z odpowiedniego narzędzia, a następnie przechodząc przez kolejne moduły i etapy.
Narzędzia OiRA zachęcają i umożliwiają MMP zarządzanie bezpieczeństwem i zdrowiem w miejscu pracy (BHP) na poziomie przedsiębiorstwa lub w bardziej autonomiczny sposób. Jeżeli przedsiębiorstwo nie jest w stanie samodzielnie poradzić sobie ze szczególnym rodzajem ryzyka lub kwestią związaną z BHP, OiRA informuje o potrzebie konsultacji ze specjalistą ds. BHP.
Platforma dostępu do innych źródeł informacji
Narzędzia OiRA są również platformą umożliwiającą użytkownikom końcowym łatwy dostęp (za pomocą łączy, filmów i zdjęć) do szerokiego zakresu informacji i dokumentów, w tym:
przepisów prawnych
wytycznych
przykładów dobrych praktyk
arkuszy informacyjnych, broszur i sprawozdań
Monitorowanie stosowania takich narzędzi
Dostęp do narzędzi online umożliwia ich monitorowanie pod kątem statystycznym. Z uwagi na obowiązek ochrony danych oraz na mocy decyzji podjętej przez strony zainteresowane OiRA, dane statystyczne nie są generowane w odniesieniu do treści narzędzi (informacji dostarczanych przez użytkowników końcowych). Statystyki OiRA dotyczą bardziej ogólnych informacji, na przykład liczby utworzonych kont użytkowników OiRA, przeprowadzonych ocen ryzyka oraz opracowanych planów działania. Tego rodzaju informacje uzyskane od użytkowników końcowych ułatwią stopniowe doskonalenie narzędzi OiRA (pod względem funkcjonalności, łatwości użytkowania itd.) i pozwolą ocenić, czy narzędzia są używane, i czy trafiają do użytkowników docelowych, tj. MMP.
Przeszkody dla narzędzi OiRA
Niedostateczna świadomość kwestii związanych z BHP (i oceną ryzyka) wśród mikro- i małych przedsiębiorstw
Uzasadniając, dlaczego nie przeprowadzają regularnych ocen ryzyka, organizacje podają następujące powody: po pierwsze twierdzą, że ryzyko i zagrożenia są już znane (83% przedsiębiorstw), a po drugie nie zauważają w tym obszarze poważnych problemów (80%) (wg ESENER-2, czyli przeprowadzonego przez EU-OSHA drugiego europejskiego badania przedsiębiorstw dotyczącego nowych i pojawiających się zagrożeń). Chociaż wyniki te dotyczą zaledwie 24% badanych zakładów pracy, pojawia się pytanie, czy przedsiębiorstwa, zwłaszcza najmniejsze, rzeczywiście są mniej narażone na ryzyko, czy też po prostu mniej świadome zagrożeń w miejscu pracy.
Zapobieganie ryzyku nie jest głównym celem ani przedmiotem szczególnego zainteresowania mikro- i małych przedsiębiorstw
Biorąc pod uwagę ograniczone zasoby, jakie mają do swojej dyspozycji MMP, a także obawy właścicieli o przetrwanie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej, wiele MMP nie traktuje BHP jako swojego priorytetu. Wśród przeszkód dla dobrego zarządzania BHP wymienia się:
słabą pozycję ekonomiczna wielu MMP i niskie nakłady na infrastrukturę BHP, na jakie mogą sobie pozwolić
ograniczoną wiedzę, świadomość i kompetencje właścicieli/zarządzających w zakresie BHP i odpowiednich wymogów prawnych
ograniczone możliwości wielu MMP w zakresie systematycznego zarządzania swoją działalnością (w ujęciu ogólnym)
trudności w dotarciu do MMP (pierwszy etap), a następnie w przekonaniu ich do podjęcia środków niezbędnych do zarządzania BHP w sposób bardziej systematyczny i uporządkowany (drugi etap).