De bescherming van de veiligheid en de gezondheid van werknemers in Europa is gebaseerd op risicobeoordeling en risicobeheersing. Voor een effectieve risicobeoordeling op de werkplek moeten alle betrokkenen een goed inzicht hebben in de juridische context, concepten, het proces van de inventarisatie en evaluatie van risico’s en de rol die de belangrijkste actoren die bij het proces betrokken zijn, moeten spelen.
Rol en verantwoordelijkheden van de werknemer
Het is van groot belang dat de werknemers bij de risicobeoordeling worden betrokken. Zij kennen de problemen en weten wat er daadwerkelijk speelt bij het uitvoeren van hun taken of werkzaamheden; daarom dienen zij deel te nemen aan de beoordeling. Hun praktische kennis of competentie is vaak ook gewoon nodig om werkbare preventieve maatregelen te formuleren.
De participatie van werknemers is niet alleen een recht, maar is ook van fundamenteel belang voor een doeltreffend en efficiënt beheer van de gezondheid en veiligheid op het werk door de werkgever.
Werknemers en/of hun vertegenwoordigers moeten:
- geraadpleegd worden over de afspraken omtrent de organisatie van de risicobeoordeling en de aanstelling van degenen die deze taak uitvoeren;
- meewerken aan de risicobeoordeling;
- hun toezichthouders of werkgevers waarschuwen voor zaken die zij als een risico ervaren;
- melding maken van veranderingen op de werkplek;
- op de hoogte worden gesteld van de risico's voor hun veiligheid en gezondheid en van de maatregelen die nodig zijn om deze risico's te elimineren of te beperken;
- worden betrokken bij het beslissingsproces over door te voeren preventieve en beschermende maatregelen;
- de werkgever verzoeken passende maatregelen te treffen en voorstellen in te dienen om gevaren zoveel mogelijk te beperken of het gevaar bij de bron weg te nemen;
- meewerken met de werkgever om voor een veilige werkomgeving te zorgen;
- worden opgeleid/instructies ontvangen over de te treffen maatregelen;
- aan de hand van de training en instructies van de werkgever zoveel mogelijk zorgen voor hun eigen gezondheid en veiligheid en die van anderen op wie hun handelingen invloed hebben.
Daarnaast moeten vertegenwoordigers van werknemers worden opgeleid zodat zij begrijpen wat risicobeoordeling inhoudt en wat hun rol daarbij is.
De OiRA-tools bieden verschillende mogelijkheden om werknemers en hun vertegenwoordigers te betrekken en te informeren, zoals het delen van de inhoud van de tools of de eindverslagen, of in sommige gevallen via een uitgebreidere benadering. Zie uw nationale tools voor de verschillende opties, zoals opleidingen en uitnodigingen om rechtstreeks online bij te dragen aan de risicobeoordeling.
Taken en verantwoordelijkheden van werkgevers
Werkgevers moeten de stappen die zij ondernemen om de vereiste risicobeoordeling uit te voeren en de maatregelen te treffen die nodig zijn met het oog op de veiligheid en gezondheid van werknemers, zorgvuldig plannen. Het wordt aanbevolen dat zij daarbij de genoemde stappen volgen:
- opdracht geven tot de beoordeling en de organisatie en coördinatie ervan verzorgen;
- bevoegde personen aanwijzen om de beoordelingen te verrichten, te kiezen uit:
- de werkgevers zelf;
- door de werkgevers aangewezen werknemers;
- externe beoordelaars en dienstverleners indien er geen ter zake deskundige werknemers zijn.
- werknemersvertegenwoordigers raadplegen over regelingen voor de aanwijzing van de beoordelaars;
- de nodige informatie, opleiding, middelen en ondersteuning ter beschikking stellen van beoordelaars die werknemers van de werkgever zijn;
- zorgen voor passende coördinatie tussen beoordelaars (indien van toepassing);
- de directie betrekken en de medewerking van het personeel stimuleren;
- regelingen vaststellen voor de evaluatie en herziening van de risicobeoordeling;
- zorgen dat de resultaten van de beoordeling in aanmerking worden genomen in de preventieve en beschermende maatregelen;
- zorgen dat de risicobeoordeling wordt gedocumenteerd;
- de beschermende en preventieve maatregelen monitoren om de doeltreffendheid ervan te waarborgen;
- de werknemers en/of hun vertegenwoordigers op de hoogte stellen van de resultaten van de beoordeling en van de genomen maatregelen (de dossiers ter beschikking stellen).